Nie tylko na pobudzenie ...

Wielu z nas nie wyobraża sobie przebudzenia bez filiżanki mocnej kawy. Intensywna praca także wymaga wspomagania. A potem jeszcze filiżanka na deser.

I tak jest na całym świecie.

Aby odkryć, czy kawa szkodzi, czy też można ją pić bez ograniczeń, w ciągu ostatnich lat przeprowadzono około 18.000 badań. Najnowsze z nich są pomyślne dla wielbicieli napoju. 

Okazuje się, że zalet kawa ma więcej niż wad.

Wydaje się, że bez szkody dla organizmy można wypić od 2 do 4 kaw dziennie. 

Choć lepiej pić kawę niesłodzoną. 

Kawa może też korzystnie wpływać na nasze zdrowie.

1. Umiarkowane picie kawy - od 1 do 5 filiżanek dziennie - może zmniejszyć ryzyko wystąpienia demencji i choroby Alzheimera, jak również choroby Parkinsona, wskazują badania. To dlatego, że kawa zawiera antyoksydanty, które zapobiegają uszkodzeniom komórek mózgu i zwiększają przepływ neuroprzekaźników zaangażowanych w funkcje poznawcze. Wstępne badania wykazały, że wzrost spożycia kawy (lub mocnej herbaty) jest skorelowany ze spadkiem występowania glejaka (postać nowotworu mózgu). Niektórzy badacze przypuszczają, że zawarte w kawie związki mogą aktywować w komórkach białka odpowiedzialne za naprawę DNA i zapobiegają uszkodzeniom DNA, które są przyczyną tworzenia się komórek nowotworowych.

2. Badania pokazują, że można łączyć częste spożycie kawy (4 filiżanek dziennie lub więcej) z obniżeniem ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2. Naukowcy podejrzewają, że przeciwutleniacze zawarte w kawie -  kwas chlorogenowy i kwinidyna - zwiększają wrażliwość komórek na insulinę, co pomaga regulować poziom cukru we krwi.

Większość badań nie różnicowała efektu dla spożycia kawy z kofeiną i bez kofeiny, jednak niektóre z nich wskazują, że kofeina może osłabić wrażliwość na insulinę.

3. Niektóre badania pokazują, że osoby pijące kawę umiarkowanie (1 do 3 filiżanek dziennie) mają niższe ryzyko dostania udaru niż osoby niepijące kawy.

Antyoksydatny zawarte w kawie tłumią stan zapalny, który jest szkodliwy dla tętnic. Niektórzy badacze przypuszczają, że związki te zwiększają aktywację tlenku azotu - substancji, która rozszerza naczynia krwionośne, a tym samym obniża ciśnienie krwi. Jednak większość zgadza się, iż nadmierne spożycie kawy (ponad 5 filiżanek dziennie) wiąże się z wyższym ryzykiem zapadalności na choroby serca. Naukowcy uważają, że kofeina w byt dużej dawce sabotuje działanie przeciwutleniaczy.

4. Niektóre z badań wskazują, że u osób pijących dużo kawy notuje się mniejszą zachorowalność na marskość wątroby i inne choroby wątroby. Analiza dziewięciu badań wykazała, że wypijanie kawy o 2 filiżanki dziennie więcej niż zwykle wiązało się z niższym – o 43% - ryzykiem raka wątroby. Prawdopodobne jest, że kofeina, antyoksydanty, kwas chloro genowy zapobiegają zapaleniom wątroby i hamują powstawanie i rozrost komórek nowotworowych.

Kawa ma też swoje wady.

1. Jeśli jesteś wrażliwy na kofeinę, w dużych dawkach może ona powodować drażliwość lub niepokój („duża dawka” to kwestia osobnicza). Kofeina blokuje część mózgu odpowiedzialną za sen i relaks. Wiąże receptory adenozyny receptory w komórkach nerwowych, nie pozostawiając miejsca dla adenozyny, przez co zwiększa się aktywność komórek nerwowych, a naczynia krwionośne zwężają się – przez co można odczuwać szum kofeinowy (drażliwość lub dreszcze).

Oczywiście, jeśli kofeina spożywana jest codziennie, organizm to uodparnia się na jej działanie i szok ustępuje. Ale to oznacza, że aby wywołać efekt pobudzenia, trzeba będzie wypijać coraz więcej kawy.  Organizm, dostosowując się, będzie tworzył coraz więcej receptorów adenozyny i stanie się na nią bardziej wrażliwy. Przez co, kiedy pewnego dnia nie wypijesz kawy, możesz mieć objawy odstawienia, takie jak skrajne zmęczenie, bóle głowy, łupania (spowodowane zwężeniem naczyń krwionośnych)

2. Jeśli masz problemy ze snem, lepiej pić mniej kawy lub pić ją tylko rano. Na ogół potrzeba około 6 godzin, by organizm pozbył się kofeiny (choć to zależy od osobniczej wrażliwości). Kawa wypijana wieczorem może „kraść” sen lub pogarszać jakość wypoczynku. Efekt ten może nasilać się z wiekiem.

3. Kawa gotowana lub niefiltrowana (parzona we francuskiej prasie lub w stylu tureckim) zawiera wyższe poziomy kafestolu, związku który zwiększa stężenie we krwi cholesterolu LDL („złego” cholesterolu).

(tekst na podstawie http://www.eatingwell.com; zdjęcie sxc.hu)