Swój poznawczy szczyt masz za sobą? Nieprawda....

Myślisz, że starzejąc się wszystko masz już poza sobą?

Minąłeś już szczyt swoich możliwości i teraz to już tylko z górki?

Otóż nie, jeszcze nie osiągnąłeś pełni swoich możliwości.

 

Zdjęcie: sebadelval  pixabay.com

Przez wiele lat naukowcy sądzili, że nasze zdolności poznawcze rozwijają się w dzieciństwie i w okresie dojrzewania, osiągają szczyt około 20 roku życia, pozostają na niezmienionym poziomie przez jakiś czas, by po przekroczeniu 35, 40 roku życia powoli zanikać.
Starzenie się – przez obraz demencji – postrzegane było jako proces degeneracji aparatu poznawczego.
Skoro słabną nasze zmysły – sądzili naukowcy nieco kolokwialnie – to w oczywisty sposób zanikają zdolności i umiejętności poznawcze.

Tymczasem to błędna opinia.
W dawnych badaniach każdy, kto ukończył 16 lat stawał się „dorosłym” i wszystkich „dorosłych” traktowano jako jednolitą grupę.
Badacze skupiali się na badaniu dzieci, studentów i osób, które właśnie kończyły swoje zawodowe życie.
W zasadzie grupa seniorów powyżej 65 roku życia nie była badana.
Dzięki nowej technologii i Internetowi udało się przebadać ponad 3 miliony osób w wieku od 16 do 90 lat i uzyskano wyniki, które pozwalają inaczej spojrzeć na rozwój (zanik) naszych poznawczych zdolności.
Badania wykonali dr Joshua Hartshorne (Massachusetts Institute of Technology) oraz dr Laura Germine (Massachusetts General Hospital), a wyniki badań opublikowano na łamach Psychological Science OnlineFirst 13 marca 2015 r.

Dr Hartshorne i dr Germine zbudowali specjalne strony - gameswithword.org i testmybrain.org – przez które osoby w różnym wieku (od dzieci po seniorów), w dowolnym czasie mogły wykonać szereg zadań, określający ich zdolności i umiejętności poznawcze.
Do opracowania wybrano wyniki uzyskane przez 50.000 osób.
Do tego, badacze zebrali i poddali ponownej analizie wyniki tradycyjnych badań testem Wechslera (do badania inteligencji na 30 różnych wymiarach oraz do badania pamięci) gromadzone przez dziesiątki lat. Autorzy opracowali nowatorską metodą analizy danych, która pozwalała im ustalić szczytowy punkt rozwoju umiejętności poznawczych dla każdej podskali.
W oparciu o tę analizę, do sieci wystawiono 4 zadania, których wykonanie dawało punkt szczytowy w różnym wieku. A ponadto zadanie rozpoznawania twarzy i nastroju innej osoby, czego testy Wechslera nie obejmowały.

Badania pokazują, że nasze zdolności poznawcze są różne w różnym wieku.
Nie ma jednego punktu szczytowego.
W sferze zdolności do zapamiętywania imion i twarzy, przypominania sobie odległych i bliskich zdarzeń, rozumienia i uczenia się nowych słów – swój szczyt osiągamy w różnym wieku.
Niektóre z umiejętności z wiekiem się doskonalą i można je rozwijać bardzo długo. Nawet po 60 roku życia.
Wpływa na to poszerzająca się wiedza i nabywane doświadczenie.

W każdym przedziale wiekowym, pewne umiejętności pogarszają, inne rozwijają, a niektóre pozostają na określonym poziomie.
W zakresie tego, co nazywamy inteligencją słowną, swój szczyt osiągamy po 60, a nawet w okolicy 70 roku życia. Znacznie później niż naukowcy dotychczas sądzili.
Hartshorne zauważa, że szczyt w tym zakresie przesuwał się w ciągu ostatnich 20 lat. Co pokazuje, jak żyjemy i jak spędzamy wolny czas. Więcej czytamy, aby spełnić wymagania naszej pracy, rozbudowujemy swoje słownictwo i wiedzę.
Około sześćdziesiątki osiągamy szczyt dla zdolności rozwiązywania matematycznych problemów, wiedzy ogólnej, rozumienia dlaczego rzeczy się dzieją, czy wyszukiwania podobieństw i relacji.
Zdolność do rozpoznania stanu emocjonalnego innej osoby osiąga szczyt także później niż sądzono - gdy mamy 40-50 lat. A spadek następuje bardzo powoli. Umiejętność tę możemy nie tylko kształtować, ale i rozwijać jeszcze przez 20 lat naszego życia.

Oczywiście, moc obliczeniowa naszego mózgu, szybkość przetwarzania informacji osiąga szczyt, gdy mamy 19-20 lat.
Pamięć krótkotrwała poprawia się do 25 roku życia, utrzymuje się na pewnym poziomie, a po 35 roku życia zaczyna się pogarszać. Ale można to pogarszanie hamować ćwiczeniami.

Reasumując. To, że przestaliśmy być młodzi, nie oznacza, że przestaliśmy się rozwijać.
Nasze zdolności poznawcze to bardzo szerokie spektrum umiejętności – jedne wymagają szybkości przetwarzania danych, inne dużego zasobu danych – co za tym idzie, niektóre doskonalimy z upływem lat.
Po osiągnięciu szczytu nie od razu następuje spadek. Faza plateau może trwać długo, a spadek może być bardzo łagodny, o ile właściwie zadbamy o nasz aparat poznawczy i mózg.
A przede wszystkim, o ile skupimy się na właściwych zdolnościach, a nie na tęsknocie za minioną młodością.
Możemy też zaryzykować tezę, że najbardziej efektywni jesteśmy, jeśli na danym etapie życia korzystamy ze swych najlepszych zasobów i dopasowujemy się do swego potencjału.

Wyniki badań dostępne są na stronie dra Joshua Hartshorne.