Leki mogą zaburzać pamięć

Stosunkowo niedawno obiegła świat wieść, że być może wynaleziono antidotum na zaburzenia pamięci.

Tym cudownym środkiem ma być acetylocholina – neuroprzekaźnik, który odpowiada za kontakt układu nerwowego ze środowiskiem zewnętrznym.

Jego zadaniem, najogólniej mówiąc, jest pobudzenie mięśni szkieletowych.

I jest najdłużej znanym nam neuroprzekaźnikiem.

Od acetylocholiny zależy także regeneracja i odpoczynek organizmu - źrenice się zwężają, zwalnia akcja serca, pogłębia się oddech, rozszerzają się naczynia krwionośne, przez co spada ciśnienie krwi, lepiej działa układ trawienny, kurczy się pęcherz moczowy i wydziela się insulina.

Acetylocholina odgrywa także ważną rolę w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego – mózgu. Odpowiada za motoryczne funkcje świadomości. Czuwanie, sen, świadomość, uwaga, pamięć to mechanizmy, których efektywność zależy od poziomu acetylocholiny.
Starzenie to między innymi degeneracja układu cholinergicznego.
Badania potwierdzają, że podniesienie poziomu acetylocholiny u osób starszych w znacznym stopniu poprawia uzyskiwane wyniki w testach pamięci i inteligencji.
Stąd sugestia, że leki zawierające acetylocholinę mogłyby hamować rozwój demencji i choroby Alzheimera.
Warto wspomnieć, że niedobór acetylocholiny odpowiada także za rozwój miastenii – autoimmunologicznej choroby, której objawami są ogólne zmęczenie i osłabienie mięśniowe, problemy z przełykaniem, opadanie powiek, a nawet podwójne widzenie i trudności z oddychaniem.

Dlatego warto uświadomić sobie, że wiele leków bez i na receptę – powszechnie stosowanych, przepisywanych przez lekarzy – ma działanie antycholinergiczne i może powodować zaburzenia pamięci i łagodne zaburzenia poznawcze.

Łagodne zaburzenia poznawcze (MCI) są częstym schorzeniem, wynikającym z procesu starzenia się, a mogą być wczesnym objawem choroby Alzheimera, której głównym objawem jest utrata pamięci krótkoterminowej.
Leki, które wywołują MCI i pokrewne zaburzenia pamięci, mają właściwość znaną jako działanie "antycholinergiczne", co oznacza, że blokują wychwyt acetylocholiny na synapsach i powodują jej niedobór.
Leki antycholinergiczne są oczywiście niezbędne i odpowiednio oznaczane. Stosowane są w leczeniu alergii, kataru siennego, depresji, nadciśnienia, niewydolności serca, problemów z pęcherzem. Można powiedzieć, że im starszy pacjent, im uboższy, tym częściej się z nimi styka.
Jednak poza oficjalną klasyfikacją leków antycholinergicznych, znajduje się 17 innych leków, które mają takie właściwości. Wielu lekarzy nie zdaje sobie sprawy z właściwości antycholinergicznych leków – lub nie bierze ich pod uwagę - przepisując je w powszechnie, co w przypadku zagrożenia MCI może być problematyczne.
Lecząc jedno schorzenie wywołujemy inne, być może bardziej groźne i bardziej dotkliwe dla pacjenta.

Amerykańscy lekarze ostrzegają pacjentów, że przepisywane im leki, ale także leki bez recepty zażywane bez wiedzy lekarza, mogą powodować utratę pamięci.
Oczywiście, nie należy przerywać przyjmowania leków bez konsultacji z lekarzem, ale warto omówić swoje obawy z kimś, kto zna naszą medyczną historię i potrzeby.
Ważne jest także, by opiekunowie i członkowie rodziny byli świadomi wszystkich składników leków, które zażywają seniorzy, i by uwzględniać ich skutki uboczne i ewentualne interakcje w terapii.


Nasi lekarze ciągle nie traktują serio swoich pacjentów, ani ich rodzin.
Nie mają nawyku dyskutować z pacjentem o terapii, ani wyjaśniać skutków przepisywanych leków.
Starsi pacjenci krępują się pytać, bo są poganiani - ciągle mało czasu - bo czują się zdominowani, niedosłyszą, nie rozumieją. Ale to właśnie pacjenci muszą się nauczyć, że lekarz nie jest "bogiem" - "panem życia i śmierci", a świadczy nam usługi medyczne. Jego obowiązkiem jest nie szkodzić pacjentowi. A to możliwe tylko wtedy, gdy pacjent zaangażuje się w terapię.
Zrozumienie i uwzględnienie wszystkich za i przeciw przez obie strony jest warunkiem udanej terapii.

Oto lista niektórych powszechnie stosowanych leków, które mają działanie antycholinergiczne, które mogą przyczyniać się do zaburzeń pamięci:

• Azatadyna
• Chlorofeniramina
• Klemastyna
• Cymetydyna
• Famotydyna
• Nizatadyna
• Ranitydyna
• Amitriptylina
• Amoksapina
• Citalopram
• Klomipramina
• Dezypramina
• Carisoprodol
• Chlorzoksazon
• Cyclobenzapryna
• Chlorpromazyna
• Klozapina
• Mezorydazyna
• Amoksycylina
• Karbamazepina
• Celekoksyb
• Cefaleksyna
• Diazepam