Wypalenie opiekuna

Zanim podjąłeś się opieki nad osobą znikającą w demencji, prawdopodobnie miałeś (miałaś) swoje życie. Pracę, może pasję, jakieś hobby. Lubiłeś (lubiłaś) chodzić do kina, czytać książki, spotykać się z przyjaciółmi. Może uprawiałeś sport. Miałeś (miałaś) marzenia, swoje plany. Przygotowywałeś (przygotowywałaś) się na nowy i ciekawy etap życia. Ale życie cię zaskoczyło. Twój partner, ktoś bliski zaczął osuwać się w chorobę, zaczął znikać z życia, ale za to coraz wyraźniejsza stawała się jego (jej) choroba.
Z początku pomoc była sporadyczna. Irytująca, bo zaburzała twój harmonogram, weryfikowała nawyki. Ale można było to opanować. Z czasem choroba przejęła kontrolę. Trzeba było z wielu rzeczy zrezygnować, podporządkować dzień chorobie. W końcu zmienić nawyki. Zacząłeś (zaczęłaś) żyć w rytm choroby…
***
Lauren Hill obserwowała starzenie się swoich rodziców, opiekowała się nimi w chorobie. Dziś poświęciła się pracy z opiekunkami, pisze artykuły, doradza i jest współautorem blogu dla opiekunów (www.firstlighthomecare.com).
Lauren Hill zauważyła, że gdy spędzasz wiele czasu z chorym, oddajesz mu wiele energii. Żyjesz w rygorze czasowym, w ogromnym napięciu i poczuciu odpowiedzialności za życie, niekiedy nie masz czasu na zaspokajanie własnych potrzeb. Odsuwasz je na bok, a nawet redukujesz, bo wydają się mniej ważne od tego, co masz do zrobienia. Po jakimś czasie jednak, możesz zauważyć, że coraz gorzej radzisz sobie ze stresem, a także odczuwasz cierpienie fizyczne, emocjonalne i mentalne.

Jeśli opiekujesz się małżonkiem, rodzicem lub dzieckiem, osobą, którą bardzo kochasz i której jesteś niezbędny do funkcjonowania, jesteś narażony na ryzyko wypalenia.
Wypalenia nie jest skutkiem jednej, wielkiej katastrofy, ale efektem nagromadzenia się napięć, okoliczności i negatywnych doświadczeń opiekuna. Im większa więź emocjonalna łączy ciebie i chorego, tym bardziej napięte w czasie obowiązki mogą wpływać, zarówno fizycznie jak i emocjonalnie, na twoje ciało.
Gdy podejmujesz się opieki, musisz nauczyć się rozpoznawać oznaki wypalenia, aby we właściwym momencie sięgnąć po pomoc. Albowiem, aby zapewnić choremu właściwą opiekę, sam musisz być zdrowy, pełen sił i energii, a także emocjonalnie zrównoważony. Ważne jest, by uświadomić sobie, że dbanie o siebie pozwala rozwijać lepiej wypełniać obowiązki opiekuna, zachować cierpliwość, utrzymać uśmiech (niezbędny choremu), by angażować się w działanie – na pewnym etapie choroby – za dwoje…

Symptomy wypalenia opiekuna:

•    problemy z uwagą i pamięcią
To bardzo wczesny sygnał ostrzegawczy, może przyjąć formę zapominania o drobiazgach, albo trudności w koncentracji uwagi. Zaczynasz przegapiać terminy, zapominasz, dokąd idziesz, lub zastanawiasz się, dlaczego lub po co zszedłeś do piwnicy. Kolejnym etapem zapominanie, jak wykonać prostą czynność, którą wcześniej wielokrotnie wykonywałeś bez najmniejszego kłopotu. Gubisz się, choć wykonanie zadania wymaga tylko rutynowego zachowania.

•    problemy ze snem i wahania apetytu
Nie ignoruj bezsenności lub trudności z zasypianiem. Zmiana nawyków w sferze snu bardzo wyraźnie sygnalizuje, że żyjesz w stresie. Jeśli nie możesz zasnąć lub masz trudności z utrzymaniem snu, to wyraźny sygnał pojawiającego się wypalenia.
Zwróć też uwagę na swoje nawyki żywieniowe. Jeśli zapominasz o posiłku, albo nagle przybierasz na wadze, mam nadzieję, że masz wokół siebie przyjaciół, którzy zwrócą ci na to uwagę.

•    wycofanie się z życia towarzyskiego
Innym ważnym znakiem wypalenia opiekuna jest to, że przyjaciele i rozrywki, które kiedyś sprawiały przyjemność, przestają byś atrakcyjne. Jeśli nie pamiętasz, kiedy ostatni raz wybrałeś się na spotkanie z przyjaciółmi lub po prostu nie masz siły na spotkanie z ludźmi, to znaczy, że zaniedbałeś siebie. Kiedy nie czujesz satysfakcji z aktywności, która wcześniej sprawiała radość, być może nadszedł czas, aby porozmawiać z kimś, kto może pomóc.

•    problemy z kontrolą emocji
Na początku czujesz irytację z powodu czyjejś obecności lub rzeczy, które kiedyś nie przeszkadzały, a nawet nie przyciągały uwagi. Irytacja przeradza się w gniew, a ten pojawia się gwałtownie, w jednej chwili i nie możesz ustalić jego przyczyny. Nie możesz też zatrzymać wybuchu. Potem może pojawić się uczucie beznadziejności i depresja. O stan zdrowia i ducha bliskiej osoby będziesz w stanie dbać, jeśli również zadbasz o siebie. Możesz czuć złość wobec osoby, którą się opiekujesz, a przez to zaniedbywać jej potrzeby. Ostatecznie może się okazać, że czujesz do niej niechęć i zadajesz jej ból.

•    spadek odporności
Jednym z objawów, że poziom stresu przekroczył próg wytrzymałości jest osłabiony układ odpornościowy. Jeśli coraz łatwiej łapiesz przeziębienie, a chorujesz dłużej niż dawniej, to znaczy, że jesteś na drodze do wypalenia.

•    spadek odporności psychicznej - sięganie po alkohol, leki lub narkotyki
Najpoważniejszy i najgroźniejszy objaw wypalenia opiekuna. Może mieć niszczycielskie skutki dla ciebie i osoby, którą się opiekujesz. Jeśli dla rozładowania napięcia zacząłeś pić lub bierzesz środki nasenne, aby przespać noc, musisz poważnie pomyśleć o bieżącym stylu życia. Dla własnego dobra, ale też dla bezpieczeństwa osoby, którą się opiekujesz, musisz sięgnąć po pomoc.

 

Jak ustrzec się przed wypaleniem:

•    przypomnij sobie, że jesteś człowiekiem - daj sobie prawo do popełnienia błędów;
•    na bieżąco sprawdzaj stan swojego zdrowia;
•    wybierz się do lekarzem, gdy czujesz, że możesz zachorować;
•    zwracaj uwagę na dietę i upewnij się, że posiłki dostarczają ci wszystko, czego potrzebujesz;
•    postaraj się o siedem lub więcej godzin snu każdej nocy;
•    poszukaj przyjaciela lub grupę wsparcia, z którymi możesz podzielić się frustracjami;
Czasami samo porozmawianie o kłopotach może zmniejszyć napięcie i rozładować stres, warto     przegadać swoje niepokoje i wątpliwości.
•    stwórz harmonogram, który pozwala ci najpierw zrobić coś dla siebie;
•    znajdź czas na ćwiczenia. Konsekwentne ćwiczenie może złagodzić wiele objawów stresu i zwiększyć wydzielanie endorfin, a tym samym podnieść twój nastrój;
•    zaplanuj czas z przyjaciółmi lub jakiś spokojny czas dla siebie;
•    poproś o pomoc, gdy jej potrzebujesz. Dbanie o swoje potrzeby nie jest oznaką słabości. Gdy obowiązki opiekuna stają się nadmiernym obciążeniem, spróbuj dotrzeć do znajomych, rodziny, kościoła, lub profesjonalnych opiekunów, którzy pomogą ci poradzić sobie z sytuacją.
•    jako opiekun spędzasz dużo czasu próbując przewidzieć i zaspokoić potrzeby swojej ukochanej. Aby twoje działania były spójne, a opieka czuła, bardzo ważne jest, aby poświęcić tyle samo uwagi do własnym potrzebom. Rozładować stres, zredukować frustracje. To pozwoli ci lepiej odpowiada na emocjonalne potrzeb swojej osoby, którą się opiekujesz;
•    jak tylko pojawią się oznaki wypalenia opiekuna, podejmij kroki w celu zaradzenia kryzysowi. Pozwól sobie zrobić krok wstecz, w celu określenia najlepszej drogi powrotu do własnego zdrowia.