Fizjologia starzenia ...

U osób w starszym wieku znacznie zmniejsza się aktywność fizyczna.
Spada liczba i wielkość włókien mięśniowych, czego efektem jest spadek siły mięśniowej.
W wyniku przebytych chorób i procesu starzenia zmienia się praca narządów wewnętrznych, a przez to spowolnia przemiana materii.
O 10-15% spada przewodzenie bodźców nerwowych.
Często upośledzona lub ograniczona jest czynność nerek, których masa zmniejsza się o około 25-30%. Przesączanie kłębkowe może się zmniejszyć nawet do 60% w porównaniu z osobami młodymi. Spada reninowa aktywność osocza o około 30-50%, czemu towarzyszy obniżenie stężenia aldosteronu.
Następuje obniżenie zdolności konwersji witaminy D3 do jej postaci aktywnych metabolicznie.
Z wiekiem zmniejsza się pojemność oddechowa płuc do 70-80% możliwości.
Zmienia się także skład ciała - wzrasta zawartość tłuszczu ustrojowego z około 20 do 36% (w wieku 70 lat) i zmniejsza się zawartość masy mięśniowej. Zawartość składników mineralnych organizmu zmniejsza się z około 6 do 4 procent, co powoduje demineralizacje układu kostnego. Wszystkie te procesy prowadzą do modyfikacji dobowego zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze.
Obserwuje się zmniejszone wydzielanie śliny i zawartości w niej enzymów trawiennych, dochodzi do zmian zanikowych błon śluzowych jamy ustnej przełyku, żołądka i jelit, a także zmniejszenia ilości tkanki gruczołowej. Pogorszenie sprawności motorycznej przewodu pokarmowego może powodować częste w tym wieku zaparcia lub nietrzymanie stolca. Częściej stwierdza się refluks żołądkowo-przełykowy, który jest odpowiedzialny za uczucie zgagi i w istotny sposób wpływa na łaknienie, jest także przyczyną niewskazanego ograniczania spożycia niektórych składników odżywczych. Zmiany zanikowe w błonie śluzowej żołądka prowadza do zmniejszania wydzielania soku żołądkowego, zwłaszcza kwasu solnego i w mniejszym stopniu pepsyny, oraz wzrostu sekrecji gastryny jako mechanizmu regulacyjnego.
Postępująca z wiekiem utrata około 20% masy wątroby z towarzyszącą redukcją jej zdolności regeneracyjnych przyczynia się do obniżenia syntezy białek oraz zdolności biotransformacji przyjmowanych leków. Wyraźnie ograniczona jest aktywność enzymów trzustkowych, co pogarsza tolerancję posiłków. Wyczerpywanie się zdolności wydzielniczych komórek beta trzustki i upośledzenie wydzielania insuliny prowadzi do częstszego występowania cukrzycy typu 2 w tej grupie. Dodatkowo stwierdza się obniżoną wrażliwość na insulinę, przejawiającą się mniejszym wychwytywaniem glukozy w komórkach mięśni, tkanki tłuszczowej i wątroby.
Częstym zjawiskiem są choroby jamy ustnej i zębów. Braki w uzębieniu ograniczają żucie i rozdrabnianie pokarmów, są także przyczyna znacznego ograniczenia spożycia niektórych produktów. Proces starzenia się prowadzi do zmian funkcjonowania zmysłów smaku i węchu.
W wyniku zaniku kubków smakowych może dochodzić do utraty łaknienia, co sprzyja postępującemu niedożywieniu. Nieprawidłowe odczuwanie smakowitości potraw jest przyczyną niekorzystnego nadmiernego spożycia przypraw, w tym soli kuchennej i cukru, co może sprzyjać rozwojowi nadciśnienia i otyłości
Dodatkowymi zjawiskami mogącymi wpływać na zaburzenie prawidłowych nawyków żywieniowych są samotność, depresja i zaburzenia funkcji układu nerwowego.





(Elżbieta Gabrowska, Mikołaj Spodaryk; Zasady żywienia osób w starszym wieku; Gerontologia Polska tom 14, nr 2, 57-62, ViaMedica)